Phiên âm Pinyin là gì? Bảng chữ cái tiếng Trung

Pinyin là gì? Bính âm hay nhiều người còn gọi là bảng chữ cái tiếng trung quốc thực chất là tên gọi của việc dùng các chữ cái la tinh ghi lại cách phát âm tiếng trung. Pinyin chính là phiên âm của chữ 拼音 – dịch ra tiếng Việt Nam gọi là bính âm.

I. Phiên âm pinyin – bảng chữ cái tiếng Trung là gì?

Bính âm cũng góp phần làm cho việc tra từ vựng tiếng Trung trên các từ điển trở nên dễ dàng hơn. Khi mà bạn băn khoăn không biết 1 từ mới đọc như thế nào. Thì chỉ cần nhìn vào pinyin, bạn sẽ không còn cảm thấy lạ lẫm với từ đó nữa.

1. Pinyin là gì?

Thời xa xưa thì chưa bao giờ xuất hiện khái niệm phiên âm Pinyin trong đời sống của người dân Trung Hoa. Cũng không có khái niệm bảng phiên âm tiếng Trung. Vì đơn giản vì Pinyin mới xuất hiện và được phê chuẩn năm 1958, cách đây chưa quá xa xôi.

Còn chữ Trung quốc thuộc nhóm chữ tượng hình, viết loằng ngoằng làm gì có bảng chữ cái mà áp dụng theo. Họa chăng lắm người ta tổng hợp các từ có nét giống nhau lại thành bộ thủ. Nhưng 214 bộ thủ xét về quy tắc thì không thể nào chặt chẽ và chính xác như việc ghép các từ trong chữ latinh.

Vậy có bao giờ người mới học tò mò Bính âm là gì, và tại sao nó lại ngày càng quan trọng đối với người mới học tiếng trung, cả học ở trên lớp tại trung tâm hay tự học.

Phiên âm pinyin chính là việc sử dụng các chữ cái latinh để mô phỏng lại cách phát âm trong hán ngữ. Việc này giúp cho người mới sẽ dễ học hơn, dễ bắt chước hơn nhất là người nước ngoài.

Đối với người TQ thì họ vừa học được thêm cách viết chữ latinh thành thục, dễ dàng hơn cho học tiếng Anh, hay tiếng các nước khác dùng chữ latinh.

2. Bảng chữ cái bính âm

Chính vì vậy, rất nhiều người quy ước ngầm, phần bính âm trong hán ngữ chính là bảng chữ cái tiếng trung quốc. Và học thuộc hết bảng bính âm thì cũng coi như học thuộc bảng chữ cái full. Đương nhiên học thuộc, phải nhớ được mặt chữ (ghép lại) cùng với biết cách phát âm tiếng Trung chính xác.

Nếu bạn chưa rõ tại sao cần học phát âm chuẩn thì hãy đọc bài này nhé: Học cách phát âm tiếng trung.

Có rất nhiều người hỏi mình, 214 bộ thủ có phải là bảng chữ cái tiếng trung không? Và học viết thì học theo 214 bộ thủ là ổn có đúng không?

Theo cá nhân mình thì “Không phải”. 214 bộ thủ chỉ là các nét cơ bản được dùng nhiều trong chữ viết hán ngữ. Và được tổng hợp cô đọng lại cùng với ý nghĩa tượng hình của nó để người đọc dễ học viết, dễ hiểu. Dễ nắm bắt được nghĩa triết tự của chữ hán.

Bảng chữ cái phải là bảng tổng hợp được các ký tự ở mức cơ bản nhất tạo thành một loại ngôn ngữ. Xét về điều này, bảng phiên âm pinyin có lẽ là phù hợp hơn.

3. Bảng bính âm gồm bao nhiêu ký tự latinh?

Các yếu tố để cấu thành hệ thống bính âm tiếng trung bao gồm có 3 phần chính. Đó là chữ cái latinh, cụ thể được chia thành vận mẫu – các nguyên âm. Thanh mẫu – các phụ âm, và cuối cùng là các thanh điệu – tương tự như dấu trong tiếng Việt. Dấu để điều chỉnh cường độ cũng như mức độ của âm thanh.

Bảng chữ chữ latinh bao gồm các  chữ cái như sau: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z

.

Trong bảng chữ cái trên, vận mẫu trong tiếng trung bao gồm: a, o, e, i, u, và thêm một âm đặc biệt ü. 

Tiếng Trung có đặc thù riêng về phát âm, cho nên ngoài các thanh mẫu cơ bản, trong Pinyin sẽ có thêm nhiều phụ âm ghép để mô phỏng đúng nhất cách phát âm của người Trung Quốc. 23 Thanh mẫu bao gồm: b, p, m, f, d, t, n, l, g, k, h, j, q, x, z, c, s, zh, ch, sh, r, y, w

Trong đó có thêm biến thể nguyên âm kép của các nguyên âm đơn như sau:

• a: ai, ao, an, ang
• e: ei, en, eng, er
• o: ou, ong
• i: ia, iao, ie, iou, ian, iang, in, ing, iong
• u: ua, uai, uei, uo, uan, uang, uen, ueng,
• ü: üe, üan, ün

Bảng chữ cái Pinyin hoàn chỉnh

Tổ hợp tất cả các từ ghép phụ âm với nguyên âm, nguyên âm đứng riêng cùng với việc kết hợp thêm thanh điệu. Chúng ta sẽ nhận được bảng phiên âm latinh hoàn chỉnh. Nếu bạn là một người mới học, mục tiêu của bạn đơn giản chỉ cần đọc thành thạo các bảng chữ cái này.

Bảng chữ cái a và e

Bảng chữ cái theo o và i

Những ô được bôi màu nâu, khi đọc nguyên âm i sẽ phát âm lái sang ư. Học các đọc ở phần vận mẫu và thanh mẫu nhé.

Bảng chữ cái u và ü

Khi ghép bảng chữ cái phiên âm pinyin các vận mẫu a, e, o, i, u và ü lại, ta được bảng hoàn chỉnh như sau. (Vì kích cỡ ảnh rất lớn nên các bạn xem trên điện thoại hãy tải ảnh về máy để xem trực tiếp nhé).

Ảnh bảng la tinh tiếng Trung Bính âm

Mục tiêu của người mới học là luôn mong muốn đọc tốt nhất bảng chữ cái này trước khi chuyển qua những phần khác. Bạn cũng sẽ không phải là ngoại lệ. Ngay từ bài học thứ 2, bạn sẽ được tiếp xúc với một phần trong bảng phiên âm này. Cùng cố gắng nhé.

Chú âm là gì?

Chú Âm chính là cách dùng các ký tự đặc biệt để ghi chú lại các nguyên âm và phụ âm tương tự như pinyin. Tuy nhiên, các ký tự này được quy định riêng, không phải vay mượn chữ la tinh như bính âm. Có thể gọi đây là bảng chữ cái tiếng Trung hoàn chỉnh kiểu chữ tượng hình, không phụ thuộc vào một kiểu chữ tượng thanh khác.

Tuy nhiên chúng vẫn tồn tại những bất cập, vì không thực sự phổ biến.

Ký hiệu chú âm

Các phù hiệu nguyên âm tương ứng với pinyin

ㄧ = i
ㄨ = u
ㄩ = ü
ㄚ = a
ㄛ = o
ㄜ = e
ㄝ = ie
ㄞ = ai
ㄟ = ei
ㄠ = ao
ㄡ = ou
ㄢ = an
ㄣ = en / n
ㄤ = ang
ㄥ = eng / ng
ㄦ = er / r
ㄩㄥ = iong
ㄨㄥ = ong
ㄧㄥ = ing
ㄧㄣ = in
ㄧㄝ = ie
ㄩㄝ = üe

ㄧ trong cách viết ngang sẽ viết là “─”, còn nếu viết dọc thì sẽ viết là “│”. Ký hiệu các phụ âm

Các phù hiệu phụ âm tương ứng pinyin

ㄅ = b
ㄆ = p
ㄇ = m
ㄈ = f
ㄉ = d
ㄊ = t
ㄋ = n
ㄌ = l
ㄍ = g
ㄎ = k
ㄏ = h
ㄐ = j
ㄑ = q
ㄒ = x
ㄓ = zh
ㄔ = ch
ㄕ = sh
ㄖ = r
ㄗ = z
ㄘ = c
ㄙ = s

• ㄢ được phát âm là ɛn nếu đứng sau ㄧ và ㄩ.
• ㄣ được phát âm là n nếu đứng sau ㄧ và ㄩ.
• ㄥ được phát âm là ŋ nếu đứng sau một nguyên âm.
• ㄦ có thể được sử dụng trong Nhi hóa.

Ký hiệu thanh điệu

Dựa vào bàn phím chú âm chúng ta sẽ có cách gõ và ghép ký tự lần lượt như sau. Tương tự như ghép lần lượt bính âm.

Hiện nay, người Đài Loan vẫn sử dụng phổ biến bảng chữ cái chú âm trong làm việc và gõ máy. Để hiểu cách gõ và chi tiết về bàn phím chú âm các bạn đọc thêm bài viết: Cách cài đặt bàn phím gõ tiếng Trung Quốc

II. Học bảng chữ cái, luyện đọc pinyin

1. Nguyên lý đọc phiên âm pinyin và bảng chữ cái tiếng trung

Quy tắc của bính âm tiếng hán cũng cực kỳ đơn giản. Đó là các nguyên tắc được đưa ra để đảm bảo việc phát âm được chuẩn và dễ dàng nhất cho người đọc bắt chước, tự mở rộng việc học.

–          Phụ âm ghép với nguyên âm tạo thành 1 từ.

–          Nguyên âm riêng rẽ cũng có thể đại diện cho 1 từ.

–          Khi phát âm sẽ là sự kết hợp giữa phụ âm – nguyên âm tạo ra cách đọc chính xác của một từ.

–          Thanh điệu sẽ tạo ra sự khác biệt cho các phiên âm được viết giống nhau.

–          Quy tắc biến âm sẽ khiến cho cách đọc các âm pinyin thay đổi.

2. Có phải việc học theo bính âm lúc nào cũng chính xác?

Không hoàn toàn như vậy. Trong trường hợp thực tế có rất nhiều từ, nhiều cụm từ. Nếu đọc y hệt theo phiên âm pinyin, sẽ tạo thành một loạt âm thanh như kiểu một cái máy.

Tiếng Trung là một loại ngôn ngữ có hệ thống biến điệu âm thanh rất mạnh. Chính vì vậy đối với nhiều người học lâu, ở mức thành thạo. Việc đọc chữ hán hoàn toàn sẽ cảm thấy dễ hơn rất nhiều so với đọc theo pinyin.

Nhưng Pinyin là để hỗ trợ người mới học. Và mặt khác giúp mọi người tra từ điển sẽ đọc đúng từ ngữ. Không sợ bị sai. 

III. Bộ gõ theo Pinyin

Để gõ chữ Hán cứng, các bạn có thể sử dụng bàn phím chú âm và gõ theo kiểu chú âm như ở trên. Hoặc gõ theo kiểu pinyin, gõ giống như các vần chữ latin ghép trong bảng chữ cái bính âm.

Chúng ta có các phần mềm bàn phím tiếng trung giúp cho việc gõ chữ hán đơn giản. Thông dụng nhất phải kể đến Sogou Pinyin, sau đó là bàn phím máy tính win 7, win 10, Google pinyin input, rồi QQpinyin.

Còn để gõ tiếng trung trên điện thoại iphone, các bạn vui lòng xem thêm bài viết nhé.

Trên đây HOCTIENGTRUNGTUDAU vừa cùng các bạn tìm hiểu pinyin là gì. Cách phân biệt giữa phiên âm bính âm và chú âm là như thế nào. Ngoài ra còn nhận diện được bảng chữ cái tiếng Trung gồm bao nhiêu thành phần.

Các bạn có chỗ nào không hiểu, hoặc cần góp ý để bài viết hoàn thiện hơn, hãy để lại bình luận nhé.

***

Lộ trình học phát âm từ đầu cho người mới

—

• Phiên âm Pinyin – Bảng chữ cái Trung Quốc
• Cách đọc vận mẫu
• Cách đọc thanh mẫu
• Thanh điệu tiếng Trung
• Ôn tập (tập đọc phiên âm)
• Tập viết chữ hán cơ bản